Parafia św. Mikołaja w Polance Wielkiej, po raz pierwszy pojawia się w dokumentach historycznych około roku 1325, kiedy to w dokumentach papieskich jest obecna wzmianka o tym, że parafia św. Mikołaja opłaca świętopietrze. Natomiast pierwszy przekaz historyczny dotyczący kościoła w Polance Wielkiej to wiadomość, że około roku 1560 dziedzic Polanki Wielkiej Krzysztof Myszkowski odebrał parafialną świątynię katolikom i przekazał ją arianom. Katolicy odzyskali ją w 1598 roku. Najstarszy dokument znajdujący się w aktach parafialnych pochodzi z 1529 roku i dotyczy objęcia probostwa w Polance Wielkiej przez ks. Leonarda Myszkowskiego. Kościół św. Mikołaja w Polance Wielkiej to kościół drewniany, jego nawa została zbudowana już na początku XIII wieku. Przy prezbiterium znajduje się fragment murowanej ściany, która jest pozostałością po dawnej zakrystii pełniącej rolę kaplicy. Ołtarz główny i dwa ołtarze boczne są wykonane w stylu rokoko. W roku 1613 do drewnianego kościoła dobudowano wieżę, w której zawieszony jest dzwon z 1413 roku, z gotyckim napisem „Post Festum Corporis Christi A.D. 1413”. Kościół na przestrzeni wieków był wielokrotnie odnawiany i konserwowany. W roku 1735 za proboszcza Sebastiana Żurkowskiego ufundowano organy wykonane przez Wawrzyńca Harbutowskiego z Kęt. W roku 1880 parafia w Polance Wielkiej przeszła z diecezji tarnowskiej do diecezji krakowskiej, na terenie której znajdowała się aż do 1992 roku. Przed pierwszą wojną światową kiedy proboszczem parafii był ks. Izydor Steczko, po raz pierwszy pojawiły się plany budowy nowej, murowanej świątyni parafialnej. Do budowy jednak nie doszło z powodu sprzeciwu ówczesnych właścicieli terenu. Za zebrane pieniądze wybudowano w latach 1901-1903 murowaną plebanię i budynki gospodarcze. Kolejną próbę budowy murowanego kościoła podjął ksiądz proboszcz Stanisław Scholtz, ale jego plany zniweczył wybuch II wojny światowej. W roku 1958 ufundowano dwa nowe dzwony: średni o wadze 190 kg i mały ważący 96 kg dostrojone do zabytkowego dzwonu z 1413 roku o wadze 720 kg. Kościół św. Mikołaja przetrwał aż do czasów współczesnych jako jedna z perełek drewnianej architektury sakralnej w Małopolsce. Użytkowany był aż do roku 1992 kiedy to życie parafialne przeniosło się do nowej świątyni pod wezwaniem Narodzenia NMP. Wtedy też wszystkie ważniejsze zabytkowe ruchomości przeniesiono do nowej świątyni parafialnej. 26 października 1999 roku od parafii św. Mikołaja oddzieliła się parafia pod wezwaniem Niepokalanego Serca NMP przy kaplicy pod tym samym wezwaniem w Polance Górnej, a jej pierwszym proboszczem został ks. Jerzy Wojciechowski.
W roku 1982 kiedy to obchodzono Jubileusz 600-lecia cudownego obrazu Czarnej Madonny na Jasnej Górze, parafia Polanka Wielka otrzymała zezwolenie na budowę nowego kościoła parafialnego. Budowy podjął się ks. Tadeusz Porzycki. Teren pod budowę kościoła poświęcił 24 kwietnia 1984 roku Ks. Biskup Stanisław Smoleński z Krakowa. Projekt architektoniczny kościoła i budynków parafialnych wykonał architekt z Kęt Stanisław Gacek. Dzięki mobilizacji parafian już dwa lata później 18 czerwca 1984 roku rozpoczęto budowę od niwelacji terenu na byłej organistówce. Prace odbywały się w systemie gospodarczym, wiele prac wykonali parafianie w czynie społecznym, a złożone przez parafian pieniądze przeznaczano na bardziej skomplikowane rodzaje prac jak np. wykonanie pokrycia dachowego. Do nowego kościoła parafianie wprowadzili się 15 grudnia 1991 roku i od tej pory w tej świątyni regularnie odprawiano nabożeństwa. W głównym ołtarzu nowego kościoła znajduje się obraz Madonny z Dzieciątkiem Jezus z pierwszej połowy XVII wieku. Został on procesyjnie przeniesiony ze starego kościoła do nowego w maju 1993 roku. Do nowego kościoła przeniesiono również stary zabytkowy dzwon z 1413 roku, odnowione stacje Drogi Krzyżowej oraz przede wszystkim obraz patrona parafii – św. Mikołaja. Jest to pochodzący z XVIII wieku obraz: „Święty z Mitry w infule i z pastorałem podaje złotą bryłę trzem chłopcom siedzącym w cebrzyku”. Oprócz tego przeniesiono obraz Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej z końca XVIII wieku i barokowe płaskorzeźby: Ecce Homo i Matki Bożej Bolesnej. 17 maja 1993 roku odbyła się uroczystość poświęcenia nowej świątyni, a 9 września 2000 roku Ks. Biskup Tadeusz Rakoczy konsekrował nową świątynię, która służy parafianom aż po dzień dzisiejszy.
Parafia obecnie wchodzi w skład utworzonej w 1992 roku przez papieża Jana Pawła II diecezji bielsko żywieckiej. Należy do dekanatu osieckiego, którego dziekanem jest ks. Bogusław Wądrzyk. Proboszczem parafii jest ks. Mieczysław Piela, a wikariuszem ks. Jarosław Jarco. Od 1853 roku parafia w Polance Wielkiej dała Kościołowi 24 kapłanów i kilkanaście sióstr zakonnych. Obecnie w parafii działa liczna grupa Liturgicznej Służby Ołtarza, dziecięco – młodzieżowa schola parafialna, grupa biblijna oraz 14 Róż Żywego Różańca. W podziemiach nowego kościoła parafialnego znajduje się jeden z najstarszych (o ile nie najstarszy) w Polsce baldachim, oraz wiele zabytkowych szat i paramentów liturgicznych. W zasobach parafialnej biblioteki są również obecne zabytkowe księgi liturgiczne. Wszystkie te zabytki na czele z drewnianym kościołem św. Mikołaja są świadectwem tego, że życie duchowe tej parafii kwitło na chwałę Bożą na przestrzeni wieków i tak się dzieje aż po dzień dzisiejszy.